William Stoner overlijdt aan het eind van het boek, Op dat moment realiseer ik me, dat ik van deze man ben gaan houden, want ik voel me geraakt en de tranen staan in mijn ogen, maar ik heb nog een foto van hem, omdat deze op het omslag van het boek staat afgedrukt en de foto geeft de man weer zoals ik lees hoe hij is.
Aimabel, respectabel en waardig. Hij doet mij denken aan de twee mannen, waar ik het meest van heb gehouden: mijn grootvader en David.
Stoners kracht, waarvan de basis is gevormd in zijn jeugd, betekent niet weglopen voor de problemen, maar ze juist ondergaan. Zijn vasthoudendheid daarin, helpt hem om de problemen in zijn huwelijk en in zijn universitair werk te accepteren.
Zo weloverwogen als hij te werk gaat in zijn studie en later in zijn functie als professor aan de universiteit, zo impulsief stapt hij op jonge leeftijd in het huwelijk met Edith.
Hij vindt haar ogen prachtig en denkt, dat ze warmte uitstralen.
Edith en William weten beiden wat eenzaamheid is en bij Stoner is de behoefte aan warmte, aandacht en samenzijn groot en hij projecteert deze gevoelens op Edith. Dat kan mede de impulsiviteit van William Stoner verklaren. Binnen een maand echter, nadat ze getrouwd zijn, weet hij dat dit huwelijk een grote vergissing is.
Hij blijft in dit huwelijk, ook al leert hij te zijner tijd een jonge vrouw (Katherine Driscoll) kennen, die hem kan geven waar hij behoefte aan heeft. En hij leert wat liefde betekent. Het is geen eindpunt ontdekt hij, maar een proces zonder eind.
Stoner vraagt bevestiging aan Katherine of ze met hem mee gaat mocht hij huis, haard en werk willen verlaten en dat beaamt zij.
Maar…. gaat Stoner verder, je weet toch, dat ik dit niet werkelijk zal doen? Nee, dat verwacht ze niet. Hij constateert ‘het zou ons beiden vernietigen.’
Stoner heeft een dochter waar hij heel veel van houdt, doch Edith zorgt er later voor, dat hun diepe genegenheid voor elkaar onmogelijk tot uitdrukking kan worden gebracht.
Edith is niet opgewassen tegen het leven en zij projecteert haar onvermogen op Stoner, zij verklaart hem de oorlog en maakt het leven voor hem zeer moeilijk. Ook hun dochter Grace lijdt daaronder. Om het ouderlijk huis te kunnen verlaten zorgt Grace ervoor zwanger te raken en ze trouwt met de vader van het kind. Later raakt ze aan de drank, omdat ze niet gelukkig is in haar leven.
Grace komt haar vader, als hij op zijn sterfbed ligt bezoeken en Stoner realiseert zich, dat hij graag iets voor zijn dochter heeft willen doen om haar pijn te verlichten, maar hij weet, dat hij dat niet kan.
Zijn dochter vraagt hem tijdens haar bezoek: ‘Arme papa, je zult het wel niet makkelijk hebben gehad in je leven?’ En hij antwoordt: ‘nee, maar ik geloof niet dat ik dat gewild heb.
Maar jij was een prachtig kind en natuurlijk je was er altijd. Weet je nog?’
Tussen Edith en William is een nieuwe rust gekomen. Ze hebben zichzelf de pijn vergeven, die ze elkaar hebben aan gedaan.
Stoner keek naar Edith en dacht: ‘als ik meer had geweten, als ik sterker was geweest, als ik het had kunnen begrijpen’ en tenslotte dacht hij genadeloos: ‘als ik meer van haar had gehouden.’
En als Gordon de vriend van Stoner hen komt bezoeken, zegt Edith tegen hem: ‘Wat moet ik zonder hem doen?’
Genadeloos bekijkt Stoner zijn leven, zoals dat op een ander moet zijn overgekomen.
Kalm en redelijk staat hij stil bij de mislukking die zijn leven moet lijken te zijn.
Hij had vriendschap en de intimiteit van vriendschap, de doelgerichtheid en de nog altijd verbindende passie van het huwelijk gewenst.
Dat had hij allemaal gekregen, ook al had hij niet geweten wat hij ermee aan moest.
En hij had liefde gekregen en hij had er afstand van gedaan, had die in de chaos van potentiële mogelijkheden laten ontglippen. ‘Katherine’, dacht hij, ‘Katherine.’
‘Wat had je verwacht, vroeg Stoner zich af.
Hij ademde nogmaals diep. Hij had de indruk, dat hij ergens op wachtte, op een bepaald weten.
Hij was zichzelf en hij wist wat hij was geweest.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten